Όπως τα Νo, τα κυoγκεν ταξινομούνται και αυτά σε κατηγορίες έργων με πολλά διαφορετικά ονόματα, ανάλογα με τα θέματα που πραγματεύονται. Υπάρχουν π.χ. έργα κοινωνικού χαρακτήρα, που έχουν σχέση με άρχοντες-φεουδάρχες (νταϊμυo), ακολούθους, υπηρέτες κλπ., έργα οικογενειακού χαρακτήρα, που παρωδούν γαμπρούς ή συζύγους και των δύο φύλων, έργα που σατιρίζουν δαίμονες (όνι), πνεύματα, ιερείς διαφόρων τύπων και ιδιαίτερα τους «πολεμιστές ιερείς των βουνών» (γιαμάμπουσί), έργα εορταστικού χαρακτήρα, αντίστοιχα των εναρκτήριων έργων των παραστάσεων Νo, έργα χορευτικά (σιμάι) που παρωδούν το Νo κ.α. Σε κάθε περίπτωση, τα κωμικά αυτά μονόπρακτα είναι στοιχειωδώς απλά στην πλοκή τους.

Κύρια πρόσωπα είναι κι εδώ ο πρωταγωνιστής (όμο ή σιτέ, omo, shite) και ο δευτεραγωνιστής (άντο, ado), ενώ μπορεί να υπάρχουν και τριταγωνιστής (κο-άντο) και άλλοι συμπληρωματικοί ρόλοι κατά περίπτωση. Οι ηθοποιοί φορούν καθημερινές ενδυμασίες και κάλτσες χρωματιστές, όχι λευκές όπως στο Νo. Διαλέγονται στην ομιλούμενη γλώσσα της εποχής του έργου και όχι στην αρχαιοπρεπή γλώσσα που διατηρεί το Νo. Δεν χρησιμοποιούν προσωπεία, εκτός από ειδικές περιπτώσεις, π.χ. σε κάποιους ρόλους οικιακών ή χιουμοριστικών θεοτήτων ή δαιμόνων, ή ζώων, ή ενός τύπου καλοκάγαθων, απλοϊκών γυναικών, ή πολεμιστών σαμουράι που βρίσκονται έξω από το περιβάλλον τους κλπ. Η τεχνική των ηθοποιών είναι λίγο ή πολύ τυποποιημένη, ανάλογη με τους χαρακτήρες που υποδύονται. Αν και δημιουργούν πολλές φορές με την ομιλία τους ηχητικά εφέ, όταν χρειάζεται, δεν εκτελούν ρυθμική απαγγελία του τύπου του Νo ούτε συμπληρώνονται στα λεγόμενά τους από αφήγηση Χορού. Σπάνια ακούγεται επίσης μουσική συνοδευτική των έργων, οπωσδήποτε, πολύ διακριτική.

Παραδοσιακά, η γένεση του κυoγκεν συσχετίζεται με έναν ιερέα, τον Gene, στον οποίο αποδίδονται αρκετά πρώιμα κείμενα. Ακολούθησαν οι γενιές της οικογένειας Χιγιόσι, ένας εκπρόσωπος της οποίας, ο Hiyoshi Yaemon, έκτος στον γενεαλογικό κλάδο, μετέδωσε τη θεατρική παράδοση του κυoγκεν στον ταλαντούχο ηθοποιό Κομπάρου Σιρoτζιρo (Konparu ή Komparu Shirojiro), γιο του Κομπάρου Ζέντσικου (Zenchiku, 1405-1468), γαμπρού του μεγάλου Ζεαμί και αντάξιου διαδόχου του στις θεωρητικές και θεατρικές συγγραφές της παράδοσης του Νo. Αυτός συνέγραψε κείμενα που βελτίωσαν σημαντικά το παλαιότερο κυoγκεν και θεμελίωσε, επίσης, την πρώτη σχολή αυτού του θεατρικού είδους, γνωστή ως σχολή Οκούρα (Okura).

Η σχολή Οκούρα επιβιώνει ως σήμερα, μαζί με τη νεότερή της σχολή Ιζούμι (Ιzumi). Για ένα διάστημα, στην πρώιμη περίοδο Έντο, λειτούργησε και μια τρίτη σχολή (Σίγκα, Shiga). Στην ίδια περίοδο διέπρεψε και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της σχολής Οκούρα, ο Οκούρα Τοραάκι (Toraaki , 1597-1662), ηθοποιός και θεωρητικός. Aυτός, στο «βιβλίο του κυoγκεν» (kyogen no hon), διέσωσε πολύτιμα κείμενα της προηγούμενης περιόδου Μουρομάτσι. Συνέγραψε επίσης δικό του πεντάτομο βιβλίο «για τους νεαρούς απογόνους» του (Γουαράνμπε Γκουσά, Waranbe Gusa) που τον απασχόλησε όλη του τη ζωή, προκειμένου να μεταδώσει τα μυστικά της τέχνης του. Το έργο αυτό, οικογενειακό κειμήλιο όπως τα κείμενα του Ζεαμί, πρωτοδημοσιεύτηκε, όπως και εκείνα, στον 20ο αι.

←Προηγούμενο Κεφάλαιο | Eπόμενο Κεφάλαιο →